De laatste jaren komt in mijn praktijk meer en meer de vraag binnen “Ik kan aandeelhouder worden in de BV van mijn werkgever. Waar moet ik op letten?” Deze blogpost geeft je een eerste inzicht in wat er allemaal komt kijken bij het verwerven van aandelen in de BV van je baas. Ik ga hierbij overigens uit van een onderneming in het MKB waarvan de aandelen in handen zijn van een of meerdere directeuren-grootaandeelhouders.

Waarom iemand aandeelhouder maken?

Voor menig werkgever is dit de laatste jaren de manier geworden om sleutelpersoneel te binden aan zijn/haar onderneming. Talenten en zwaargewichten in hun werkveld zijn gewild en zullen niet zelden benaderd worden door headhunters. Dus dan is een extra binding met je werkgever vaak een sterk argument. Maar wat zit er nu precies in voor jou als werknemer die aandelen verwerft? Laat ik daartoe eerst even je positie als (kleine) aandeelhouder schetsen.

Kleine aandeelhouder

Doorgaans zal aan een werknemer slechts een paar procent of soms 10 tot 15% van de aandelen aangeboden worden. Als je dat aanbod aanneemt, dan heb je:

• Recht op dat percentage van het dividend;
• Recht op dat percentage van de verkoopopbrengst van de BV;
• Een stem in de aandeelhoudersvergadering die meeweegt voor dat percentage (voor zover het stemrecht op jouw aandelen uiteraard niet geblokkeerd of beperkt is, zie hierna).

Besef je dus goed dat jouw stem uitbrengen in de aandeelhoudersvergadering doorgaans weinig tot geen invloed heeft. Houdt dit in gedachten bij het lezen over dividend.

Soorten Aandelen

Zoals ik hiervoor opmerkte, kan het ook zijn dat de rechten die aan de aandelen kleven beperkt zijn of zelfs geheel uitgesloten zijn. Er zijn verschillende soorten aandelen. Alle soorten bespreken gaat het doel van deze blogpost voorbij, dus ik volsta met de meest relevante:

• Gewone aandelen, dezelfde als de andere aandeelhouders, kennen geen beperkingen t.o.v. de andere aandeelhouders;
• Stemrechtloze aandelen: je bent wel welkom bij de aandeelhoudersvergadering, maar je hebt geen stem. Jouw aandelen delen alleen in dividend en verkoopwinst.
• Letteraandelen: series van aandelen zijn gemarkeerd met een letter. In de statuten van de BV worden aan de verschillende series letteraandelen verschillende rechten toegekend. Daardoor kunnen zeer specifieke rechten toegekend of ontnomen worden die je stemrecht kunnen beperken.
• Certificaten van Aandelen: voor hier volsta ik ermee dat deze in de praktijk vergelijkbaar zijn met stemrechtloze aandelen.

So, what’s in it for me? Dividend en koerswinst aandelen

Het hebben van aandelen levert op zichzelf niets op. Pas als er winst (dividend) uitgekeerd wordt aan de aandeelhouders ontstaat rendement voor een aandeelhouder. Een andere mogelijkheid op winst op de aandelen ontstaat als de aandelen verkocht worden voor meer dan wat je ervoor betaald hebt. Mooi. Of toch niet?

Want dividend wordt alleen uitgekeerd als de Vergadering van Aandeelhouders daartoe besloten heeft. En zoals je hiervoor hebt gelezen, heb jij daar als kleine aandeelhouder vrijwel geen invloed op. Evenmin heb je doorslaggevende invloed op de verkoop van de BV en de verkoopprijs. Zijn dan aandelen verwerven in een BV van je baas een holle verbintenis?

Nee, mits. Mits je naast het verwerven van de aandelen ook afspraken maakt over dividend en eventueel een toekomstig verkoopscenario (exit). Enter de aandeelhoudersovereenkomst.

Aandeelhoudersovereenkomst

De aandeelhoudersovereenkomst is de zakelijke huwelijksakte tussen de aandeelhouders. Hierin worden – naast wat bepaald is in de statuten van de BV – afspraken gemaakt over zaken als: bestuur, beslissingen die via de aandeelhoudersvergadering moeten, verkoop van aandelen (vrijwillig dan wel gedwongen), prijsbepaling van de aandelen, dividendbeleid en uiteraard nog veel meer.

Die afspraken zijn echter optioneel. Sterker nog, een aandeelhoudersovereenkomst is op zichzelf al optioneel. Derhalve 1 gouden tip: aanvaard geen aandelen in een BV zonder aandeelhoudersovereenkomst! Zonder afspraken over dividend en toekomstige exit zit je op de aandelen en ben je overgeleverd aan de keuzes van de grootaandeelhouders.

Dividendbeleid

Liefst maak je dus afspraken over wanneer dividend uitgekeerd wordt (bijvoorbeeld 50% van de winst boven een X bedrag) en onder welke voorwaarden (google maar op uitkeringstest). Dividend kan alleen uitgekeerd worden als er een positieve winstreserve is en de BV na de dividenduitkering aan zijn verplichtingen kan blijven voldoen. Zodoende heb je enige zekerheid dat je aandelen ook daadwerkelijk rendement geven.

Exit scenario

Hetzelfde geldt voor een exit scenario, hoewel dat doorgaans koffiedik kijken is. Je weet immers nooit van tevoren of er een koper komt en wat die koper gaat bieden. Wel kun je de intentie vastleggen dat de aandeelhouders er naar streven om binnen X jaar te komen tot verkoop van de gehele onderneming voor minstens een Y bedrag. Het verplicht niemand tot iets, maar het geeft wel een doelstelling waar naartoe gewerkt kan worden.

En dan komt de fiscus langs

Uiteraard. Met de Belastingdienst moet je rekening houden bij de verwerving van de aandelen, bij ontvangst van dividend, bij de jaarlijkse IB-aangifte en bij verkoop van de aandelen.

De verkrijging

Aandelen die waarde hebben (omdat de onderliggende BV waarde heeft) kun je niet zonder tegenprestatie verkrijgen. Als je niets of te weinig betaalt voor aandelen die waarde hebben dan ligt een aanslag loonheffing in het verschiet omdat je loon in natura hebt genoten. Datzelfde geldt voor de tegenprestatie arbeid. Het komt niet zelden voor dat afgezien wordt van (een deel van het) salaris om zo de verkrijging van de aandelen te bekostigen.

Houd altijd twee zaken in gedachten:

1. Aandelen verwerven betekent kopen en dat doe je met netto eigen geld. Brutoloon inleveren werkt dus niet, nettoloon inleveren wel.
2. Zorg dat er een onderbouwing (accountant, fiscalist) is van de waarde van de aandelen en laat die toetsen.

Soortaandelen

Beslissend voor de fiscale behandeling van je aandelen ligt bij het percentage van de aandelen dat je houdt in de BV en welke soort aandelen dat zijn. Daartoe eerst het begrip soortaandelen: aandelen die, in afwijking van gewone aandelen, andere rechten kennen. Letteraandelen en stemrechtloze aandelen zijn doorgaans per definitie soortaandelen. Als er soortaandelen zijn dan wordt gekeken naar het percentage van de soortaandelen dat jij hebt. Zijn er geen soortaandelen dan wordt gekeken naar het percentage van de gewone aandelen.

Minder dan 5% van de (soort)aandelen privébezit

De aandelen vallen voor hun waarde in box 3 van je IB-aangifte. Dat betekent dus dat er jaarlijks een waardering gemaakt moet worden en dat je (boven de vrijstelling) 0,86% tot 1,62% van de waarde aan netto inkomstenbelasting betaalt. Voordeel is dat dividend op de aandelen onbelast is en dat de winst bij verkoop van de aandelen eveneens onbelast is.

Minstens 5% van de (soort)aandelen privébezit

De aandelen vallen in box 2 van je aangifte inkomstenbelasting. Je betaalt dus geen belasting in box 3. Keerzijde is wel dat dividend en verkoopwinst belast zijn met effectief 26,9% (vanaf 2021).

Minder dan 5% van de (soort)aandelen in een eigen Holding BV

De aandelen in de BV van je werkgever kun je ook onderbrengen in een eigen Holding BV. Bij minder dan 5% betekent dat echter wel dat dividend en winst op de aandelen belast worden met Vennootschapsbelasting ad doorgaans 15% (2021). Wil je het geld daarna nog naar privé halen dan volgt weer 26,9% heffing in box 2.

Minstens 5% van de (soort) aandelen in een eigen Holding BV

Houdt jouw Holding BV minstens 5% van de (soort)aandelen dan treedt de deelnemingsvrijstelling in werking. Deze zorgt ervoor dat dividend en verkoopwinst op de aandelen onbelast in je Holding BV komen. Keer je het daarna uit naar privé dan wordt 26,9% geheven via box 2.

 Belastingheffing en de keuze Holding of privé

Als algemene regel kun je aannemen dat belangen van minder dan 5% het best privé gehouden kunnen worden en belangen vanaf 8% het beste via een eigen Holding BV. Er is namelijk een stukje fiscaal niemandsland waar je maar weinig adviseurs over hoort. Ruwweg is dat het gebied tussen 4,9% en 7% van de aandelen.

Als jou tussen 5 en 8% van de aandelen aangeboden wordt dan moet je serieus overwegen of je niet beter 4,9% in privé kunt voorstellen. Die eigen Holding BV (vanwege de deelnemingsvrijstelling vanaf 5%) kent zelf namelijk ook kosten en het extra dividend dat je krijgt uit die 0,1 tot 3% meer aandelen, weegt doorgaans niet tegen die kosten en de belastingheffing in box 2 op.

Let op met Soortaandelen

De vorenstaande grens van 5% is kritiek, dat mag duidelijk zijn. Maar pas extra goed op met soortaandelen. Een voorbeeld: een BV kent 100 letteraandelen A en 100 letteraandelen B. Jou wordt een aanbod gedaan tot verwerving van 6 aandelen B.

Op het totaal van de aandelen heb je 3% (6 op 200) en zou je denken dat je belang daardoor in box 3 valt. Maar je hebt 6% van het soortaandeel letteraandeel B. Dat is beslissend en dus valt jouw belang in de BV ineens in box 2.

Stichting Administratiekantoor (STAK) en Certificaten van aandelen

Deze oplossing wordt vaak aangeboden als de werkgever niet wil dat jij stemrecht hebt in de aandeelhoudersvergadering en jij niet in de knel wilt komen met Soortaandelen en box 2 heffing.

Bij een  STAK worden de stemrechten overgedragen aan een Stichting. Die Stichting heeft als enig doel het stemrecht uitoefenen op de aandelen van de BV. Veelal zullen de grootaandeelhouders plaats nemen in het bestuur van de Stichting en jij dus niet. Zodoende heb je geen stem in de aandeelhoudersvergadering.

Wel krijg je certificaten van aandelen die recht geven op dividend en verkoopwinst.

Het is dus vergelijkbaar met een stemrechtloos aandeel. Echter, Een stemrechtloos aandeel is ook een soortaandeel en dus loop je het risico (zie vorige paragraaf) dat als je 5% of meer van de stemrechtloze aandelen hebt, dat je dan weer in box 2 terecht komt.

Door het certificeren van de aandelen ontstaat geen soortaandeel. Zolang je minder dan 5% van de certificaten houdt, zit je dus in box 3.

SAR’s: Stock Appreciation Rights

Ik benoem het kort, want het komt ook veel voor als alternatief voor aandelen of certificaten, maar in feite heeft het met de verwerving van aandelen niets te maken. Een SAR is een winstdelingsrecht waarvan de opbrengst voor jou afhankelijk is van het bedrijfsresultaat. Pluspunt: je koopt geen SAR dus er is geen koopsom of belastingheffing van toepassing bij de aanvaarding ervan. Nadeel: de opbrengst van een SAR is belast met loonheffing (doorgaans dus bovenop je reguliere salaris).

Tot slot

Hierboven heb je gelezen wat er zoal qua stemrecht, financiële gevolgen en fiscale keuzes op je pad komt. Dat helpt je hopelijk op weg. Maar bedenk je ook goed dat een aandeelhouders- of participatieovereenkomst vaak veel meer bevat dan wat je hier gelezen hebt en zorg ook dat je weet wat je koopt. Klopt de prijs voor de aandelen? Hoe ga je het betalen? Wat weet je van de financiële situatie van de BV? Zijn er verborgen risico’s? Als het juridische en waarderings-lingo je niet eigen is, neem dan gerust contact op.